غزوه سویق
نقشه محل برخورد مسلمان مدینه و مشرکان مکه در منطقه بدر. | |||||||||
| |||||||||
| جنگندگان: | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| مسلمانان | مشرکان | ||||||||
| فرماندهان: | |||||||||
| حضرت محمد(ص) | ابوسفیان | ||||||||
| تلفات: | |||||||||
| شهادت دو تن از مسلمانان | |||||||||
غزوه سَویق از غزوات پیامبر(ص) در سال دوم هجری است. در این غزوه مشرکان مکه برای انتقام از کشتگان جنگ بدر به اطراف مدینه حمله کردند و پس از کشتن دو مسلمان و سوزاندن نخلستان گریختند. آنان برای فرار سریع‌تر از دست مسلمانان که در تعقیب آنان بودند، بار و بنه خود که در آن خوردنیِ سویق بود، بر زمین ریختند. این غزوه بدون درگیری پایان یافت.
انتقام جنگ بدر
شکست مشرکان در جنگ بدر و کشته‌شدن تعدادی از اشراف مکه، آنان را در اندیشه انتقام از پیامبر(ص) و مسلمانان انداخت. ابوسفیان که فرزند و برخی نزدیکان خود را از دست داده بود، سوگند خورد تا از مسلمانان انتقام نگیرد، همبستر زنان نشود و موی خود را روغن نزند. در ماه ذی الحجه سال دوم هجری ابوسفیان به همراه تنی چند از مشرکان به قصد حمله به مسلمانان از مکه خارج شد. در برخی نقل‌ها تعداد مشرکان دویست نفر و در بعضی چهل سوارکار ذکر شده است.
قتل دو تن از مسلمانان
مشرکان مکه پس از عبور از منطقه نجدیه به نزدیکی چاهی در کنار کوهی به نام تیت رسیدند. ابوسفیان به انگیزه اطلاع از وضعیت مسلمانان، نزد قبیله بنی نضیر رفت. به این منظور در ابتدا به خانه حُیی بْن أَخْطَب رفت. اما وی به دلیل ترس، در را به روی ابوسفیان باز نکرد. وی سپس به سراغ سَلَّام بْن مِشْکم رییس و خزانه‌دار یهودیان بنی‌نضیر رفت. سلّام از ابوسفیان پذیرایی کرد و اطلاعاتی دربارۀ اوضاع پیامبر و مسلمانان به وی داد. هنگام سحر ابوسفیان با همراهان خود به نخلستان اطراف مدینه هجوم برد. مشرکان پس از سوزندان یک نخل و دو خانه در منطقه عُرَیض به دو مرد از انصار حمله کردند و آن دو را کشتند. ابوسفیان با این انتقام به سوگند خود عمل کرد و با مشرکان به سوی مکه گریخت.
غزوه بدون درگیری
پیامبر(ص) پس از آگاهی از ماجرا، ابولبابة بن عبدالمنذر را جانشین خود در مدینه کرد و به همراه دویست نفر از مهاجران و انصار به تعقیب مشرکان مکه پرداخت. سپاه مسلمانان تا جایی به نام قرقرة الکُدر پیش رفت و چون به ابوسفیان دسترسی نیافت، از آن‌جا به مدینه بازگشت.
به نقل طبری، با توجه به اینکه جنگی در میان مسلمانان و مشرکان در نگرفت مسلمانان از رسول خدا(ص) سؤال کردند که آیا میتوانند این تعقیب و گریز را غزوه بنامند که پیامبر(ص) غزوه بودن این اتفاق را تأیید کرد.
علت نامگذاری
سویق به آردی از گندم یا جو تفت داده گفته می‌شود که با آب یا عسل یا روغن مخلوط می‌شود. علت نامگذاری این غزوه به سویق آن است که ابوسفیان و مشرکان هنگام فرار به سوی مکه، برای سبکباری و سرعت بیشتر آذوقه‌های خود که در میان آن سویق بود به زمین ریختند. از این رو این غزوه به نام غزوه سویق نامگذاری شد.
پانویس
- ↑ واقدی، المغازی، الاعلمی، ج۱، ص۱۸۱؛ ابن الأثیر، الکامل فی التاریخ، دارصادر، ج۲، ص۱۳۹؛ ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون،دار احیاء التراث، ج۳، ص۲۲؛ ابن کثیر، البدایة والنهایة، دار احیاء التراث، ج۳، ص۴۱۶.
- ↑ الطبری، تاریخ الأمم و الملوک، دارالتراث، ج۲، ص۴۸۴؛ حموی، معجم البلدان،دار احیاء التراث، ج۲، ص۶۵.
- ↑ الطبری، تاریخ الأمم و الملوک، دارالتراث، ج۲، ص۴۸۴؛ حموی، معجم البلدان،دار احیاء التراث، ج۲، ص۶۵.
- ↑ بغدادی، الطبقات الکبری، دارصادر، ج۲، ص۳۰.
- ↑ ابن کثیر، البدایة والنهایة،دار احیاء التراث، ج۳، ص۴۱۶.
- ↑ بغدادی، الطبقات الکبری،دار صادر، ج۲، ص۳۰.
- ↑ ابن کثیر، البدایة والنهایة،دار احیاء التراث، ج۳، ص۴۱۶؛ طبری، تاریخ الأمم و الملوک، دار التراث، ج۲، ص۴۸۴.
- ↑ واقدی، المغازی، الاعلمی، ج۱، ص۱۸۱.
- ↑ طبری، تاریخ الأمم و الملوک، دارالتراث، ج۲، ص۴۸۴.
- ↑ زرقانی، شرح الزرقانی علی المواهب اللدنیه بالمنح المحمدیه، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۳۵۳.
منابع
- ابن الأثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر، بی‌تا.
- ابن خلدون، عبدالرحمان بن محمد، تاریخ ابن خلدون، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
- ابن کثیر، اسماعیل بن کثیر، البدایة والنهایة، به تحقیق علی شیری، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
- بغدادی، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، بیروت، دار صادر، بی‌تا
- حموی، یاقوت، معجم البلدان، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
- الزرقانی، محمد بن عبد الباقی، شرح الزرقانی علی المواهب اللدنیة بالمنح المحمدیة، به تصحیح محمدعبدالعزیز خالدی، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۱۴۱۷ق.
- طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، بی‌جا، دار التراث، بی‌تا.
- واقدی، محمد بن عمر، المغازی، بیروت، مؤسسة الاعلمی، بی‌تا.